در روزگاری که کتابخوانی سنتی با چالش کم‌حوصلگی نسل دیجیتال مواجه شده، استارتاپ «لیبرا» با ترکیب دو عنصر کلیدی- مدل اشتراکی و هوش مصنوعی- سعی دارد تجربه‌ای نو از مطالعه ارائه دهد. این اپلیکیشن نه‌تنها امکان دسترسی به هزاران عنوان کتاب متنی و صوتی را با یک اشتراک فراهم کرده؛ بلکه با قابلیت‌های هوشمند مصنوعی، خواندن و شنیدن کتاب را به تجربه‌ای شخصی، آسان و حتی تعاملی بدل کرده است. در این گفت‌وگو آرش صحرانورد- مدیر اجرایی استارتاپ «لیبرا» از مسیر شکل‌گیری این اپلیکیشن و چشم‌انداز آینده‌ی مطالعه دیجیتال درکشور می‌گوید:
«لیبرا» از زمان شکل‌گیری ایده تا تاسیس استارتاپ چه مسیری را طی کرده است؟
مهندس کیانی‌زاده، مدیرعامل شرکت «یکم‌سافت»، نقش مؤثری در شکل‌گیری هسته اولیه استارتاپ «لیبرا» داشته‌اند. ایشان از سال ۱۳۸۶ با ارائه نرم‌افزار ERP رادین که تمامی فرآیندهای مالی، انبارداری، فروشگاهی و به‌طور کلی نیازهای حوزه نشر و کتاب را پوشش می‌دهد با این صنعت آشنایی عمیقی پیدا کردند.
پس از تأسیس شرکت یکم‌سافت و با شناختی که از این حوزه داشتیم ایده طراحی و تولید اپلیکیشنی با قابلیت‌های به‌روز و مبتنی بر هوش مصنوعی شکل گرفت.
شرکت یکم‌سافت با هدف توسعه هوش مصنوعی در خصوص زبان فارسی، طراحی و تولید اپلیکیشن «لیبرا» را آغاز کرد. در همین مسیر، نرم‌افزار KDR نیز به‌عنوان محصولی برای مدیریت مراکز اسناد و کتابخانه‌ها، به سبد محصولات شرکت اضافه شد. در حال حاضر، یکم‌سافت با مجموعه‌ای از محصولات در حوزه مدیریت مالی، منابع انسانی، فروشگاهی و همچنین مدیریت منابع و اسناد از طریق نرم‌افزار KDR و اپلیکیشن کتابخوانی «لیبرا» یک سبد محصولی کامل و متنوع فرهنگی ارائه می‌کند.
وجه تمایز «لیبرا» با سایر اپلیکیشن‌های کتابخوانی چیست؟
دو ویژگی متمایز «لیبرا»، مدل اشتراکی آن و بهره‌گیری از هوش مصنوعی است. تمامی کتاب‌های موجود در این پلتفرم در قالب اشتراک ارائه می‌شوند و کاربران نیازی به خرید تک‌تک کتاب‌ها ندارند و فقط تنها با تهیه یک اشتراک بسیار مقرون‌به‌صرفه، به تمام کتاب‌های اپلیکیشن دسترسی خواهد داشت. هوش مصنوعی در «لیبرا» دو قابلیت دارد: «LibTone» برای تبدیل متن به گفتار و «LibKnow» برای ارتباط تعاملی و حرف زدن با کتاب.
ما باور داریم این مدل اشتراکی همراه با فناوری هوش مصنوعی، تجربه‌ای نوین در کتابخوانی ایجاد می‌کند که می‌تواند نسل جوان را بیش از پیش به مطالعه علاقه‌مند کند.
چرا از بیزنس مدل اشتراکی در«لیبرا» استفاده کرده‌اید؟
در دنیا، مدل‌های مبتنی بر اشتراک از جمله محبوب‌ترین روش‌های ارائه محتوا هستند. هدف «لیبرا» نیز ایجاد پلتفرمی تماما اشتراکی مانند اسپاتیفای، نت‌فلیکس یا نمونه‌های داخلی همچون فیلیمو بود؛ اما این بار برای کتاب تا کاربران با یک اشتراک به تمامی کتاب‌های متنی و صوتی دسترسی داشته باشند.
از سوی دیگر، ما بستری برای ناشران و مؤلفان فراهم کرده‌ایم تا بتوانند در این چرخه مشارکت داشته باشند. با وجود سیستم اشتراکی، پرداخت به ناشر و مؤلف بر اساس میزان استفاده کاربران انجام می‌شود که خود، سازوکاری شایسته‌سالارانه ایجاد می‌کند.
برای جذاب‌تر شدن تجربه کاربری، علاوه بر تنوع کتاب‌ها و ناشران، قابلیت‌های هوش مصنوعی را نیز به کار گرفتیم. یکی از مفاهیم نام «لیبرا» از نماد Libra برداشته شده، مفهومی که نماد تعادل و توازن است. هدف ما برقرار کردن تعادل میان فناوری روز دنیا و فرهنگ کتابخوانی با استفاده از هوش مصنوعی بوده است.
«لیبرا» چگونه این تعادل را بین فناوری و کتابخوانی برقرار کرده‌است؟
اپلیکیشن «لیبرا» دو قابلیت اصلی مبتنی بر هوش مصنوعی دارد: LibTone (لیب‌تون): این قابلیت امکان شنیدن آنلاین و آنی تمامی کتاب‌های متنی را فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند از میان چهار صدای مختلف، گوینده دلخواه خود را انتخاب کرده، گام صدا را تغییر دهند و آن را شخصی‌سازی کنند.
LibKnow (لیبنو) سرویس تعاملی پرسش و پاسخ درباره محتوای کتاب‌هاست. کاربران می‌توانند از کتاب‌ها سؤال بپرسند و لیبنو با تحلیل محتوای کتاب، پاسخ‌های دقیق و مرتبط ارائه می‌دهد. در آخرین نسخه، لیبنو می‌تواند حتی به سؤالاتی که پاسخ مستقیم‌شان در متن نیست، پاسخ منطقی و تحلیلی ارائه کند و حتی پیشنهاد کتاب‌های مرتبط بدهد.
در حال حاضر بیش از ۵٬۰۰۰ عنوان کتاب از ناشران معتبر مانند چشمه، جیحون، نگارستان اندیشه و… در «لیبرا» موجود است. از این تعداد، بیش از ۲٬۰۰۰ عنوان کتاب صوتی در دسترس‌اند. سایر کتاب‌های متنی نیز از طریق «لیب‌تون» قابل شنیدن هستند.
ارزش افزوده «لیبرا» نسبت به رقبا چیست؟
ما تجربه‌ای متفاوت از مطالعه را با یک اشتراک مقرون‌به‌صرفه به کاربران ارائه می‌دهیم. با وجود آن‌که تنوع عناوین کتابی ما نسبت به برخی پلتفرم‌ها کمتر است؛ اما قابلیت‌های هوش مصنوعی، تجربه‌ای منحصربه‌فرد ایجاد کرده است. کاربران می‌توانند کتاب بخوانند، بشنوند، سؤال بپرسند و پاسخ تحلیلی دریافت کنند.
چه ژانرهایی در «لیبرا» پررنگ‌تر هستند؟
بیشترین عناوین مربوط به رمان و ادبیات، توسعه فردی، روانشناسی، کارآفرینی و کسب‌وکار هستند. هدف‌گذاری ما افزودن ماهانه ۱٬۰۰۰ عنوان جدید به پلتفرم است.
آینده «لیبرا» در بازار رقابتی چگونه پیش‌بینی می‌شود؟
یکی از مزیت‌های اصلی ما این است که هسته هوش مصنوعی «لیبرا» توسط تیم داخلی شرکت طراحی و تولید شده و سفارشی‌سازی‌شده یا وابسته به سرویس‌های بیرونی نیست. این موضوع باعث می‌شود در مسیر توسعه نسبت به رقبا جلوتر باشیم.
چشم‌انداز ما برای «لیبنو» رسیدن به سطحی است که با دریافت یک سؤال، بتواند در تمام منابع مرتبط جستجو کرده و پاسخ مناسبی ارائه دهد. در بلندمدت نیز هدف ما تغییر فرهنگ مطالعه از متن به مطالعه دیجیتال است. البته این تغییر در حوزه‌هایی مانند رمان و داستان به دلیل پیوند عاطفی مخاطب با متن، کندتر خواهد بود؛ اما در زمینه‌هایی مانند توسعه فردی، روانشناسی، کسب‌وکار و سایر حوزه‌های کاربردی، این گذار کاملاً قابل تحقق است.
آیا تغییر شکل کتابخوانی سنتی به دیجیتال همراه با ابزارهای فناورانه برای ناشران و مؤلفان قابل‌پذیرش است؟
به‌نظر من، مقاومت برخی ناشران و مؤلفان ناشی از نگرانی نسبت به حذف عنصر انسانی از فرآیند نشر است؛ درحالی‌که هوش مصنوعی نه تنها حذف‌کننده نیست بلکه ابزار تسهیل‌گر و تقویت‌کننده است.
فرآیند دیجیتال‌سازی صنعت نشر در دنیا آغاز شده و ایران نیز ناگزیر در این مسیر گام خواهد برداشت. با توجه به محدودیت‌های مالی و کمبود وقت مخاطب امروز، استفاده از ابزارهای هوشمند برای مطالعه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است به عنوان مثال هوش مصنوعی خطای کمتری دارد، سریع‌تر عمل می‌کند، مقرون‌به‌صرفه‌تر است و می‌تواند محتوای کتاب را با کیفیتی مناسب‌تر به مخاطب ارائه کند.
